Co to jest bruksizm? Leczenie zgrzytania zębami

Wszelkie niepokojące objawy w obrębie jamy ustnej powinny stanowić sygnał, że warto udać się na konsultację do stomatologa. Poranne bóle zębów, a także szczęki oraz stany zapalne w stawach skroniowo-żuchwowych mogą świadczyć o zaburzeniu określanym jako bruksizm. Jest to nieświadome zaciskanie i zgrzytanie zębami. Może wynikać z przewlekłego stresu oraz wad zgryzu. Jak należy leczyć to schorzenie oraz do czego prowadzi bagatelizowanie tej przypadłości dowiesz się z tego tekstu.

Czym jest bruksizm? Objawy bruksizmu

Bruksizm w języku greckim oznacza „zgrzytanie zębami”. Schorzenie to polega na nadmiernej aktywności struktur odpowiedzialnych za żucie. Pacjent zaciska zęby doprowadzając do starcia szkliwa. Często nie jest świadomy, że ma problem z tym zaburzeniem. Zdarza się, że schorzenie może zostać wykryte dopiero podczas wizyty w gabinecie stomatologicznym.
Początkowe objawy bruksizmu to przede wszystkim dolegliwości bólowe. Dotyczą one szczęki, żuchwy, a także zębów i są odczuwalne zaraz po przebudzeniu. Starte i popękane szkliwo jest widoczne zwłaszcza przy długotrwałym stanie schorzenia. Uzębienie staje się nadwrażliwe, Dziąsła mogą krwawić i obniżać się. Ubytki powodują rozwój próchnicy. Zęby stają się rozchwiane, a w skrajnych przypadkach może dojść do ich wypadania. Zgrzytanie zębami wpływa negatywnie na zdrowie jamy ustnej, ponieważ w jej obrębie występują infekcje oraz stany zapalne.
Ból odczuwalny jest w okolicach twarzy, ale również w barkach, a nawet w plecach. W tych obszarach dochodzi też do napięć mięśniowych. Pojawiają się również migreny i szum w uszach. Niekiedy dochodzi do zwichnięcia stawu skroniowo-żuchwowego. Częste wykonywanie ruchu żuchwą podczas zgrzytania zębami powoduje, że jej mięśnie stają się większe. Konsekwencją tego jest pogłębianie się wad zgryzu, a także zmiana kształtu dolnej partii twarzy.

Bruksizm – przyczyny zgrzytania zębami

Bruksizm rozróżnia się na:
– pierwotny – w tym przypadku nie można ustalić przyczyn jego pojawienia się,
– wtórny – pojawia się na skutek wystąpienia konkretnego czynnika.
Schorzenie to może mieć różne przyczyny. Najczęściej zgrzytanie zębami dotyczy osób podatnych na stres. Z bruksizmem zmagają się pacjenci z nerwicami, a także stanami lękowymi. Należy też pamiętać, że przyjęcie niektórych leków działających przeciwlękowo, a także antydepresyjnych może spowodować wystąpienie nieświadomego zgrzytania zębami. Podatni na to bruksizm są też pacjenci z wadami zgryzu np. w przypadku, gdy zęby górne nie nachodzą na dolne.
Zgrzytanie zębami diagnozuje się również u ludzi z zaburzeniami sennymi. Zalicza się do nich lęki nocne, a także bezdech senny. Spokojny sen odgrywa ważną rolę dla zdrowia jamy ustnej. Bruksizm może się pojawić w wyniku chodzenia spać o nieregularnych godzinach. Występuje również u osób, które tuż przed snem zażywają substancje odurzające, piją alkohol i napoje kofeinowe.

Bruksizm – leczenie zgrzytania zębami

Osoby zmagające się z bruksizmem powinny jak najszybciej zgłosić się do lekarza, który na podstawie przeprowadzonego wywiadu i badania postawi właściwą diagnozę. Dzięki temu pacjent będzie skierowany do odpowiedniego specjalisty. Zgrzytanie zębami leczy się nie tylko, żeby złagodzić objawy. Działania doraźne mogą pomóc na pewien czas, jednak najważniejsze jest dotarcie do źródła problemu. Dlatego istotne jest poznanie przyczyn wystąpienia zaburzenia.
Przy uszkodzeniu szkliwa na skutek nadmiernego tarcia zębami o zęby, odpowiedniej pomocy udzieli stomatolog. Podczas zabiegów uzupełni ubytki i w sposób właściwy wzmocni strukturę szkliwa. Zaleci również jak dbać o uzębienie i unikać uszkodzeń.
W przypadku, gdy podłożem wystąpienia schorzenia są zaburzenia psychiczne, wtedy stosuje się psychoterapię. Dzięki niej objawy zostaną zminimalizowane lub całkowicie wyeliminowane. Oprócz sesji terapeutycznych lekarz może też zdecydować o tym, żeby pacjent przyjmował odpowiednie farmaceutyki.
Przyczyną bruksizmu mogą być nieprawidłowe wzorce dotyczące gryzienia. W tym przypadku konieczne jest skorzystanie z fizjoterapii stomatologicznej. Specjalista przekaże wiedzę na ten temat, a także nauczy jak powinna wyglądać prawidłowa pozycja spoczynkowa języka. Sesje terapeutyczne pozwolą na relaksację obszarów odpowiedzialnych za żucie, spadek napięcia mięśniowego okolic jamy ustnej oraz uzyskanie prawidłowej mobilności stawów skroniowo-żuchwowych. Fizjoterapeuta stomatologiczny pokaże ćwiczenia pozwalające na rozluźnienie mięśni twarzy oraz szyi. Ważna jest systematyczność, dlatego pacjent powinien je stosować również w domu.
Podczas leczenia warto korzystać z metod relaksacyjnych. Skutecznością wykazuje się autohipnoza, stosowanie technik oddechowych oraz medytacja.

Botoks (toksyna botulinowa) u pacjentów zgrzytających zębami

W medycynie estetycznej wykorzystuje się botoks, czyli toksynę botulinową. Znajduje ona zastosowanie również w przypadku bruksizmu. Po jej wstrzyknięciu następuje rozluźnienie mięśni. W czym to pomaga? Otóż botoks powoduje zablokowanie przepływu impulsu nerwowego do mięśni żwacza. Dzięki temu pacjent przestaje zgrzytać zębami. Metoda ta jest bezinwazyjna. Należy ją powtarzać co ok. 8 miesięcy, ponieważ po tym czasie efekt leczenia przestaje działać. Trzeba pamiętać, że toksyny botulinowej nie stosuje się w przypadku kobiet w ciąży, matek karmiących piersią, a także wśród alergików uczulonych na jej składniki.

Leczenie bruksizmu – szyna relaksacyjna

Przed zastosowaniem leczenia warto przeciwdziałać nieświadomym uszkodzeniom uzębienia. W tym celu można stosować specjalną nakładkę. Jest to miękka oraz przezroczysta szyna relaksacyjna. Zakłada się ją na zęby, co chroni przed ścieraniem szkliwa. Ogranicza siłę nacisku i oddziela górną część uzębienia od dolnej. Wykorzystuje się ją głównie podczas snu. Warto pamiętać, że nie ma ona właściwości leczniczych, ponieważ działa doraźnie zabezpieczając zęby przed urazami. Dobiera się ją indywidualnie do konkretnego pacjenta.

Konsekwencje nieleczonego bruksizmu – zwichnięcie stawu skroniowo-żuchwowego, pękanie szkliwa, obniżenie dziąseł, ograniczona ruchomość i przeskakiwanie żuchwy

Istotne jest, żeby nie lekceważyć objawów bruksizmu. Zwlekanie z podjęciem terapii prowadzi do powikłań i nasilenia dolegliwości. Oto konsekwencje nieleczenia tego schorzenia:

• rozchwianie zębów,
• wypadanie zębów, co prowadzi do ich częściowej lub całkowitej utraty,
• pękanie szkliwa,
• nadwrażliwość zębów,
• przy coraz większym uszkodzeniu zęba może dojść do odsłonięcia zębiny, co często skutkuje infekcjami,
• podatność na ubytki i próchnicę,
• obumarcie zęba,
• obniżenie dziąseł,
• zmiany w strukturze zgryzu,
• nasilenie się objawów, a zwłaszcza nawracających bólów głowy,
• u osób już wcześniej cierpiących na migreny obserwuje się zwiększone ich występowanie,
• odporność na działanie zwykłych środków przeciwbólowych,
• stopniowy zanik kości zarówno w szczęce, jak i w żuchwie,
• zmiana kształtu szczęki,
• długotrwałe stany zapalne w stawie skroniowo-żuchwowym,
• upośledzenie czynności stawu skroniowo-żuchwowego i jego ograniczona ruchomość,
• nagłe przeskakiwanie żuchwy,
• napięcia mięśni upośledzają pracę żuchwy co może skutkować szczękościskiem,
• nasilenie dolegliwości powoduje pogorszenie komfortu życia, co wpływa na utrudnienie wykonywania codziennych obowiązków, zadań i czynności.